Vekaletname genel ya da sınırlı yetkili olabilen ve Borçlar Kanunu ilgili hükmü gereğince iki taraflı sözleşme olarak kabul edilen resmî belgedir. Yazılı şekle tabi olan vekaletname, bir kişinin bir başkasını belirli hallerde kendi adına hareket etmesi için hukuken yetkili kılmasına yarayan belgedir.

Vekaletin Ögeleri

Vekaletname ile kurulan vekillik sözleşmesi belirli ögelere sahiptir. Vekillik sözleşmesinin ögeleri şu şekilde sıralanabilir:

• Vekil, bir işin ifası borcu altına girer.
• İş, vekalet verenin iradesine ve escort alev | İstanbul Escort Bayan menfaatine uygun ifa edilmelidir.
• Vekil, zamandan bağımsız olarak ve neticenin hasıl olmama tehlikesi taşımaksızın işin ifa edilmesiyle borçludur.

Vekil ile vekalet veren, bir işin görülmesi hususunda uzlaşmalıdır. Buna mukabil vekile ödenecek ücret, vekalet sözleşmesinin zaruri unsuru olmayıp tarafların ihtiyarına bırakılmıştır. Vekillik sözleşmesi, vekaletname taraflarınca baştan kararlaştırılabileceği gibi mutabık kalınan işin ifasından sonra da kararlaştırabilirler.

Vekaletin Kapsamı

Vekaletin kapsamı, vekillik sözleşmesinde sarih bir biçimde belirtilmemiş ise ifa edilecek işin niteliğine göre belirlenir. Vekaletname ile vekil tayin edilen kişi, vekalet verenin talimatına tabi olmakla mükelleftir; fakat vekilin vekalet verenden onay alma imkânı bulunmuyor ise, vekalet verenin haberi olsa idi müsaade edeceği açık olan durumlarda talimattan münferit hareket edebilir.

Vekaletname ile kararlaştırılan işin ifası, bizzat vekil tarafından yerine getirilmelidir. Fakat vekile yetki vermek suretiyle işin, vekilin tayin edeceği bir üçüncü kişi tarafından ifası da mümkündür. Vekil, yetkisinin dışına çıkarak işi bir üçüncü kişiye ifa ettirdiği takdirde, üçüncü kişinin fiilinden bizzat kendisi yapmış gibi sorumlu tutulur.

Vekalet verenin talebi doğrultusunda vekil, yerine getirdiği işe dair bilgi vermekle borçludur. Vekaletname ile vekil tayin edilen, kendi adına ve vekalet veren kişi hesabına ifa ettiği işler nedeniyle üçüncü kişilerden alacaklı duruma geçebilir. Bu tür bir durumda alacaklar, vekalet verenin vekile karşı borçlarının tamamını ifa etmesiyle birlikte vekalet verene intikal eder. Vekil iflas ederse, üçüncü kişilerden alınacak borcun vekalet verene geçtiği, vekalet veren tarafından iflas masasına karşı ileri sürülebilir.

Özel Yetki Gerektiren Vekaletnameler

Vekaletname ile vekil tayin edilen kişi, aşağıda sıralanan işleri yapabilmesi için vekaletnamede özel yetki verilerek yetkilendirilmiş olmalıdır. Vekilin ifası için özel yetki aranan işlerden bazıları şu şekilde ifade edilebilir:

• Dava açmak,
• Tahkim,
• Sulh olmak,
• Davadan feragat,
• İbra,
• Yemin teklifini kabul etmek,
• Hâkimi reddetmek,
• Haczi kaldırmak,
• Karşı tarafın açtığı davayı kabul etmek,
• Bağışlama yapmak,
• Bir başkasına vekil tayin etmek,
• Hâkim aleyhine tazminat davası açmak,
• Konkordato teklif etmek, konkordato teklifini kabul etmek,
• Anayasa Mahkemesinde dava açmak,
• Kambiyo taahhüdünde bulunmak,
• Gayrimenkul temliki ya da bir hak ile takyit etmek,
• Evlat edinme izni, nesebin düzeltilmesi, isim tashihi gibi şahsa bağlı hakları konu alan davaları açmak.

Vekilin yerine getirebilmesi için özel yetki içermesi gereken vekaletnameler yalnızca sıralanan işlerle sınırlı değildir. Bunların yanı sıra HMK, avukatlık kanunu ve Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun ile birlikte vekile özel yetki verilmesi gereken işler düzenlenmiştir.

Vekaletnamenin Geçerlilik Süresi

Vekaletnamenin sona erme hallerini düzenleyen Borçlar Kanunu ilgili hükmü uyarınca vekaletnamenin geçerli olduğu herhangi bir süre düzenlenmemiştir. Süre ile kısıtlanmayan vekaletname; ancak tarafların uzlaşması sonucu belirli bir süre ile tahdit edilebilir. Şayet vekil ile vekalet veren süre konusunda sınırlama getirmedi ise vekaletname süresiz kabul edilir. Bu hususta Yargıtay, genel vekaletnameye ilişkin süre sınırlaması getirerek 10 yıllık geçerlilik süresi öngörmüştür.

İşin vasfı gereği süreli vekaletnameler de vardır. Söz gelimi, düzenleme şeklinde yapılmış belirli bir taşınmazın satışı ya da belirli bir taşınmaz üzerinde ipotek kurulması adına düzenlenmiş vekaletname, söz konusu işin ifası ile birlikte sona erer. Düzenlene şeklinde yapılan vekaletnamede belirli ögeler bulunur; taraflara ait baba adı ve doğum tarihi, gayrimenkulün tapu sicilinde kayıtlı olduğu ada, parsel ve sair hususlar sarih bir biçimde yazılır. Vekaletnamede belirtilen maksadın hasıl olmasıyla birlikte, işin vasfı dolayısıyla vekalet kendiliğinden son bulur.

Vekaletname Çeşitleri

Vekaletname, niteliğine ve konusuna göre farklı isimlerde düzenlenir. Vekaletname çeşitlerine örnek vermek gerekirse;

• Genel vekaletname,
• Tapuda gerçekleştirilecek işlere ilişkin vekaletname,
• Şirketler tarafından verilen vekaletname,
• Veraset ve intikal işerine dair vekaletname,
• Tanıma – tenfize işlemlerine dair vekaletname,
• Boşanma davalarına dair vekaletname,
• Taşınmazlar alım ve satımına dair vekaletname,
• Satış vaadine için vekaletname,
• Şirketlerde hisse devrine dair vekaletname,
• İpotek kurmak adına yetkili kılınmış vekaletname.

Genel Vekaletname Nedir?

Vekalet verenin kendisi adına tasarrufta bulunabilmesi için bir başkasını yetkili kılmasına imkân sunan vekaletname, genel vekaletname olarak adlandırılır. Genel vekaletname ile vekil tayin edilen kişi, vekalet veren adına bazı işlemleri ifa edemez. Vekalet eden adına bağış ve satış işlemleri bu kapsamdadır. Zira bağış ve satış işlemlerinin vekil aracılığı ile ifa edilebilmesi için genel değil özel yetki ihtiva eden vekaletname düzenlemesi gerekir.

Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlüğü İşlemlerine Dair Vekaletname

Tapu Sicil ve Kadastro Müdürlüğünde gerçekleştirilecek işlemler için vekil tayin edilen kişinin yetkili olabilmesi adına, düzenlenecek vekaletnamenin şeklen ve muhteviyat olarak belirli unsurları taşıyor olması şarttır. Bunlar şu şekilde ifade edilebilir:

• Vekaletnamenin noter yahut konsolosluk nezdinde ve düzenleme şeklinde yapılması gerekir.
• Vekaletnamede vekalet veren kişinin kimliği ve T.C. kimlik numarası yazılı olmalıdır.
• Vekaletname, vekil ve vekalet verenin yakın tarihli fotoğraflarını tazammun etmelidir.
• Vekaletname ile vekile verilen yetkilerin son derece açık, sarih ve muğlaklıktan uzak bir biçimde yazılmış olması gerekir.
• Vekaletname üzerinde birtakım düzeltmelerde bulunulmuş ise söz konusu düzenlemelerin noter ya da konsolosluk tarafından imza altına alınması ve düzeltilen yerler mühürlenmelidir.
• Vekaletname bir başka ülkede düzenlenmişse bu işlemin Türk konsolosluklarında ya da elçiliklerinde ifa edilmesi gerekir. Türkiye dışında bir başka ülkede yaşayan vatandaşlar bizzat elçiliğe / konsolosluğa müracaat etmelidir.

Tanıma – Tenfize Dair Vekaletname

Yurt dışında yaşayan kişilerin, yurt dışındaki mahkeme kararlarının Türkiye’de geçerli olabilmesi için tanıma – tenfiz sürecine gereksinim duyulur. Söz gelimi, yurt duşunda evlenen ve yurt dışında boşanan vatandaşların yurt dışı mahkemelerinde verilen boşanma kararının Türkiye’de yetkili mahkeme aracılığıyla tenfiz edilmesi gerekir. Aksi takdirde, yurt dışındaki bir mahkemede verilen boşanma kararı Türkiye’de hüküm ifade etmeyecektir.

Bu nedenle, yurt dışında boşanmış ve fakat boşanma kararını tenfize konu etmemiş vatandaşlar, Türk kanunları gereği Türkiye’de evli kabul edilir. Kişi, kararın tenfizi için açılacak davayı takip etmesi adına bir avukattan hukuk yardımı alacağı zaman, düzenlenecek vekaletnamede bu yetkinin verildiği açıkça belirtilmelidir.

Vekaletnamenin Geçerlilik Şartları

Vekaletnamenin muteber olabilmesi için noterde ya da yurt dışındaki konsolosluk veya elçilik nezdinde düzenlenmesi gerekir. Vekile tevdi edilen yetkilerin yine vekaletnamede açıkça belirtilmesi şarttır. Düzenleme şeklinde verilen vekaletnamelerde ise vekalet veren ile vekilin yakın bir tarihte çekildiği fotoğraflarının ve nüfus cüzdanı örneklerinin mutlaka vekaletnameye eklenmesi gerekir.