Doğadaki madde döngüleri, biyoloji konuları arasında önemli bir yere sahip olup yalnızca mantığını kavradığınız takdirde netlerinizin artmasına yeterli olacaktır.

Su Döngüsü

Suyun farklı kaynaklar arasındaki dolaşımına su döngüsü denir.

Azot Döngüsü

Atmosferde bulunmakta olan azot gazının evrendeki canlılar tarafından alınması ve ardından tekrar atmosfere geri dönmesi olayına azot döngüsü denir.

Ayrıştırıcıların (Saprofitler) proteini parçalamasıyla amonyağın (NH3) açığa çıkmasına pütrifikasyon denir. Bu sırada kokuşma meydana gelir.

Kemosentetik bakterilerin zehirli olan amonyağı oksitleyerek zehirsiz nitrat tuzlarına dönüştürüp toprağa kazandırmasına nitrifikasyon denir.

Topraktaki azotlu bileşiklerin bakteriler tarafından parçalanmasıyla serbest azotun havaya verilmesine denitrifikasyon denir.

Karbon Döngüsü

Karbondioksit karalar, denizler, atmosfer ve canlılar arasında solunum, fotosentez ve yanma olaylarıyla sürekli döngü halindedir.

Ekosistemlerin Yapısı Ve Çevre Kirliliği

Belli bir alandaki canlı ve cansız birimlerin tamamı ekosistemi oluşturur. Ekosistemde canlıları etkileyen faktörler iki gruba ayrılır.

Cansız (Abivotik) Faktörler

• Işık
• İklim
• Sıcaklık
• Su miktarı
• Ortam pH’ı
• Toprak ve mineraller

Canlı (Bivotik) Faktörler

• Üreticiler
• Tüketiciler
• Ayrıştırıcılar

Canlıların değişik çevre şartlarına gösterdikleri uyum aralığına tolerans aralığı denir. Canlılar bu aralıkta hayatlarını devam ettirebilirler.

Çevrenin dengeli bir şekilde sonraki nesillere aktarılabilmesine sürdürülebilirlik denir.

Dengeli bir çevrenin devamlılığı için canlılar tarafından yapılan çalışmaların tamamına ekosistem hizmetleri denir.

Çevre Kirliliği

Yaşam alanlarında atık madde birikimine çevre kirliliği denir.

Çevre kirliliği iki ana başlıkta toplanabilir.

Geçici Kirlilik

• Organik atıkların oluşturduğu kirliliktir. (İnsan, hayvan atıkları, bitki yaprakları v.b.)
• Ayrıştırıcılar (Saprofitler) tarafından organik maddeler  inorganiklerine kadar parçalanarak tekrar doğaya kazandırılırlar.
• Kısa süreli kirliliktir.

Kalıcı Kirlilik

Endüstriyel veya kimyasal atıkların oluşturduğu kirliliktir. (Plastikler, ilaç atıkları, v.b.) Uzun süreli kirliliktir.

Çevre kirliliği oluştuğu yere ve şekle göre beş gruba ayrılır.

1. Su Kirliliği

• Çeşitli atıkların sulara boşaltılması sonucunda suyun özelliklerini kaybetmesi olayıdır.
• Suların kirlenmesiyle sudaki yaşam bozulur ve su canlıları ölmeye başlar.
• Bulaşıcı hastalıklar daha hızlı yayılır.

2. Hava Kirliliği

Atmosferdeki gazların belirli oranları vardır. (%78 Azot, %21 Oksijen, %0,03 Karbondioksit) Bu oranları bozan veya bu gazlar haricinde atmosfere yayılan birimler hava kirliliğine neden olur.

• Fabrika bacalarından çıkan zehirli gazlar, yanma olayları ve fosil yakıtların çok tüketilmesi hava kirliliğini arttırır.
• Atmosferde biriken Karbondioksit, yeryüzüne ulaşan ışınların tekrar atmosferden çıkmasını önler; buna karbondioksitin sera etkisi denir. Bu olay Dünya sıcaklığının artmasına neden olur. (Küresel ısınma)
• Fabrika bacalarından çıkan sülfürdioksit ve nitrojenoksit gibi zehirli gazlar havada suyla tepkimeye girerek sülfirik asit ve nitrik asitlere dönüşür, asit yağmurları oluşur.
• Asit yağmurları su ve toprak kirliliğine neden olur.

3. Toprak Kirliliği

• Atıkların toprakta birikmesiyle oluşur.
• Toprağın verimliliği azalır.
• Tüm canlılar etkilenir.

4. Ses Kirliliği

• Belirli bir değerin üstünde olan ve sürekli devam eden istenmeyen seslerin oluşturduğu kirliliktir.
• İşitme kayıpları, tansiyon, stres ve uyku bozukluğuna neden olur.

5. Radyasyon Kirliliği

• Radyasyon, bazı maddelerin yaydıkları ve duyu organlarımızla algılayamadığımız zararlı ışınlar ve parçacıklardır.
• Nükleer santraller radyasyon kirliliğine neden olur.
• Radyasyon canlılarda mutasyonlara neden olur.